Wat is een seksuele disfunctie

Wanneer men over seksuele disfunctie spreekt, gaat de aandacht vaak direct naar erectiestoornissen (ED) – grotendeels dankzij de eindeloze Viagra-reclames. Maar seksuele disfunctie treft veel meer mensen en omvat een breed scala aan uitdagingen die elk stadium van de seksuele responscyclus kunnen beïnvloeden:

1. Verlangen (libido/motivatie)
2. Opwinding (fysieke en mentale stimulatie)
3. Orgasme (climax en genotervaring)
4. Herstel (post-orgastische fase)

Hoewel erectieproblemen een bekend voorbeeld zijn, hebben mensen met vulva’s ook te maken met diverse vormen van seksuele disfunctie die vaak onderbelicht blijven.

Veelvoorkomende seksuele disfuncties bij mensen met een vulva

Bij mensen met een vulva kunnen de volgende problemen optreden:

• Anorgasmie – Het onvermogen om een orgasme te bereiken, ondanks voldoende stimulatie.
• Dyspareunie – Pijn tijdens penetrerende seks of andere seksuele activiteiten.
• Hypoactieve seksuele verlangensstoornis (HSDD) – Een aanhoudend laag libido dat stress of relationele problemen veroorzaakt.
• Seksuele opwindingsstoornis – Problemen met mentale of fysieke opwinding, zoals een gebrek aan vaginale lubricatie of geen gevoel van seksuele excitatie.

Hoe vaak komt dit voor?

Onderzoek schat dat 30-40% van de mensen met een vulva minstens één van deze problemen ervaart, waarbij een laag libido het meest voorkomt. Maar zoals met veel medisch onderzoek over vrouwelijke seksualiteit, kunnen deze cijfers onnauwkeurig zijn.

Waarom? Omdat seksuele opwinding bij mensen met een penis vaak wordt gemeten aan de hand van genitale congestie (bloedtoevoer naar de genitaliën, waardoor een erectie ontstaat). Dit model wordt vaak onterecht toegepast op mensen met een vulva. Voor hen is seksuele opwinding echter veel complexer en subjectiever.

Seksuele opwinding bij mensen met een vulva: meer dan fysieke reacties

In tegenstelling tot mensen met een penis, waar opwinding vaak spontaan kan optreden, is opwinding bij mensen met een vagina vaak responsief en meer afhankelijk van:

✅ Emotionele connectie met een partner
✅ Psychologische stimulatie en fantasieën
✅ Context en omgevingsfactoren (stress, veiligheid, vertrouwen)
✅ Eerdere ervaringen en seksuele opvoeding

Veel mensen met een vulva ervaren niet spontaan seksuele verlangens of fantasieën, maar ontwikkelen deze pas in reactie op prikkels en intimiteit. Dit is volledig normaal en betekent niet dat er een "probleem" is.

Seksuele disfunctie of seksueel mismatch?

Een van de grootste misvattingen rond seksuele disfunctie is dat een laag libido automatisch een stoornis is. In realiteit speelt context een grote rol.

• Heeft iemand altijd weinig verlangen gehad?
• Is er sprake van veranderingen door stress, medicatie of hormonale schommelingen?
• Is er een mismatch in libido tussen partners, waardoor de ene partner zich "te weinig seksueel" voelt?

Wat als een “stoornis” wordt bestempeld, is soms simpelweg een normale variatie in seksualiteit of een mismatch in verwachtingen tussen partners.

Conclusie
Seksuele disfunctie is meer dan een lichamelijk probleem

Seksuele disfuncties zijn complex en beïnvloeden zowel fysieke als psychologische aspecten van seksualiteit. Vooral bij mensen met een vulva is seksuele opwinding sterk afhankelijk van emoties, context en relatiekwaliteit. Een gebrek aan spontaan verlangen of opwinding betekent niet per se dat er een stoornis is – seksualiteit is dynamisch en wordt beïnvloed door vele factoren.

Wat belangrijk is: Seksuele gezondheid draait om tevredenheid, communicatie en comfort, en niet per se om hoe vaak of hoe snel iemand opgewonden raakt.