Auditieve hypergevoeligheid

Hypergevoeligheid voor geluid: een uitdaging voor mensen met autisme, trauma, ADHD, hoogsensitiviteit, ...

 

Geluid is overal om ons heen, van het zachte gezoem van een ventilator tot het harde lawaai van verkeer in de stad. Voor de meeste mensen vormen deze geluiden geen probleem. Maar voor anderen, zoals mensen met hoogsensitiviteit, autisme, ADHD, of een trauma-achtergrond, kan geluid overweldigend zijn. Dit fenomeen staat bekend als auditieve hypergevoeligheid, waarbij de hersenen geluiden op een intensere manier verwerken dan normaal.

 

Wat is auditieve hypergevoeligheid?

Auditieve hypergevoeligheid betekent dat iemand extreem gevoelig is voor geluiden in hun omgeving. Geluiden die voor de meeste mensen nauwelijks opvallen (bij de schrijfster van dit artikel bvb. het gezoem van de ijskast of de lamp in de nabij gelegen kamer), kunnen voor iemand met hypergevoeligheid oorverdovend en storend zijn. Deze overgevoeligheid kan zich op verschillende manieren uiten:

 

  • Moeite met achtergrondgeluiden: Geluiden zoals het gezoem van lichten of het geroezemoes in een drukke ruimte kunnen extreem storend zijn.
  • Problemen met menselijke spraak: Het filteren van menselijke stemmen uit achtergrondgeluiden kan moeilijk zijn, wat communicatie uitdagend maakt.
  • Overweldigende geluidsreacties: Hoge tonen of plotselinge geluiden kunnen een sterke schrikreactie veroorzaken.

 

Auditieve hypergevoeligheid en autisme

Uit onderzoek blijkt dat meer dan 60% van de mensen met autisme abnormale sensorische ervaringen rapporteert, waaronder auditieve hypergevoeligheid (Alcantara et al., 2004). Deze overgevoeligheid voor geluid kan bijzonder lastig zijn voor mensen met autisme, vooral in een drukke werk- of klasomgevingen waar achtergrondgeluiden je kunnen afleiden of overstimuleren.

Dit kan een negatieve invloed hebben op je taalontwikkeling (bij kinderen), je werkprestaties en sociale vaardigheden.

 

Het is belangrijk te begrijpen dat auditieve hypergevoeligheid bij mensen met autisme geen louter fysieke reactie is. Uit de evolutiepsychologie blijkt dat hypersensitiviteit voor lage en hoge frequentiegeluiden vroeger hielp om roofdieren te detecteren. Hoewel dit vandaag de dag misschien niet meer nodig is, kan het verklaren waarom mensen met autisme gevoeliger zijn voor bepaalde geluiden.

 

Auditieve hypergevoeligheid en trauma

Auditieve hypergevoeligheid wordt vaak gezien bij mensen met een trauma-achtergrond.

 

Mensen die lijden aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) of een geschiedenis van trauma hebben, kunnen extreem gevoelig worden voor geluiden. Geluiden die hen herinneren aan een traumatische gebeurtenis, hoe subtiel ook, kunnen een vecht-of-vlucht reactie uitlokken.

 

Het kan echter ook over meer subtiele geluiden gaan, die geen link lijken te vormen met de traumatische herinnering. Trauma verandert namelijk de manier waarop de hersenen zintuiglijke informatie verwerken, vooral geluid. De hersenen van iemand met trauma zijn vaak voortdurend alert op gevaar. Geluiden die normaal gesproken onopgemerkt blijven, zoals het sluiten van een deur of een auto die langsrijdt, kunnen worden geïnterpreteerd als een bedreiging, wat leidt tot verhoogde angst en spanning.

 

Hoe omgaan met auditieve hypergevoeligheid?

Voor mensen met auditieve hypergevoeligheid kunnen alledaagse situaties stressvol zijn, maar er zijn manieren om hiermee om te gaan:

  • Geluidsdempende hulpmiddelen: Hoofdtelefoons of oortjes die geluid blokkeren of dempen kunnen helpen om de intensiteit van omgevingsgeluiden te verminderen. 
  • Gestructureerde omgevingen: Het creëren van een rustige, gestructureerde omgeving met minimale achtergrondgeluiden kan de zintuiglijke belasting verminderen. Zorg bvb. dat je geen open keuken hebt, indien je gevoelig bent aan het geluid van de koelkast.
  • Sensorische therapieën: Voor sommige mensen kunnen therapeutische interventies, zoals sensorische therapieën, bvb. het safe and sound protocol, helpen bij het verwerken van geluiden op een meer tolerante manier.
  • Licht je omgeving hierover in: Het is belangrijk je eigen gevoeligheden in kaart te brengen en hier ook over te leren communiceren. Auditieve hypergevoeligheid is geen 'aanstellerig gedrag'. Je zenuwstelsel reageert omdat je de geluiden ook harder voelt binnenkomen en minder goed kan filteren. Hopelijk brengt dit artikel je de woorden om hierover met je omgeving te communiceren.

 

Conclusie

Auditieve hypergevoeligheid kan een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven van mensen met autisme, trauma, hoogsensitiviteit en meer. Door begrip en aanpassingen kunnen we hen helpen beter om te gaan met geluiden en een rustigere omgeving creëren die hen minder overprikkelt. Of het nu gaat om een klaslokaal, werkplek of thuisomgeving, het erkennen van deze gevoeligheden is een eerste stap naar inclusie en ondersteuning.